Edward Joseph Snowden (sinh ngày 21 tháng 6 năm 1983) là một người
tố giác người Mỹ đã sao chép và rò rỉ thông tin tối mật từ
Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) vào năm 2013 khi anh là nhân viên và nhà thầu phụ của
Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA).
Tiết lộ của Snowden bộc lộ nhiều chương trình
giám sát toàn cầu, nhiều chương trình do NSA và
Five Eyes Intelligence Alliance với sự hợp tác của các công ty viễn thông và chính phủ châu Âu, và thúc đẩy một cuộc thảo luận văn hóa về
an ninh quốc gia và
quyền riêng tư cá nhân.Năm 2013, Snowden được thuê bởi một nhà thầu NSA,
Booz Allen Hamilton, sau khi làm việc trước đó với
Dell và CIA.
[3] Snowden nói rằng anh dần dần bị vỡ mộng với các chương trình mà anh tham gia và anh đã cố gắng nói về mối quan tâm mang tính đạo đức của mình thông qua các kênh nội bộ nhưng đã bị bỏ qua. Vào ngày 20 tháng 5 năm 2013, Snowden đã bay tới
Hồng Kông sau khi rời công việc tại một cơ sở của NSA ở Hawaii, và vào đầu tháng 6, anh đã tiết lộ hàng ngàn tài liệu NSA được phân loại cho các nhà báo
Glenn Greenwald,
Laura Poitras và
Ewen MacAskill. Snowden thu hút sự chú ý của quốc tế sau khi những câu chuyện dựa trên tài liệu xuất hiện trên
tờ The Guardian và
The Washington Post. Tiết lộ sau đó được xuất bản trên các ấn phẩm khác bao gồm
Der Spiegel và
New York Times.Vào sinh nhật lần thứ 30 của Snowden, ngày 21 tháng 6 năm 2013,
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã hủy bỏ các cáo buộc chống lại Snowden về hai tội vi phạm Đạo luật gián điệp năm 1917 và trộm cắp tài sản của chính phủ,
[4] sau đó
Bộ Ngoại giao đã thu hồi hộ chiếu của anh.
[5] Hai ngày sau, anh bay tới
Moscow tại
Sân bay Sheremetyevo, nơi nhà chức trách Nga lưu ý rằng
hộ chiếu Mỹ của anh đã bị hủy bỏ, và anh đã phải ở lại ở nhà ga sân bay trong hơn một tháng. Nga sau đó đã cấp cho Snowden quyền tị nạn với thị thực cư trú ban đầu trong một năm và các lần gia hạn lặp lại đã cho phép anh ở lại Nga ít nhất cho đến năm 2020. Đầu năm 2016, anh trở thành chủ tịch của
Freedom of the Press Foundation, một tổ chức có trụ sở tại San Francisco, nói rằng mục đích của nó là bảo vệ các nhà báo khỏi bị hack và giám sát của chính phủ.
[6] Tính đến năm 2017, anh đã kết hôn và đang sống ở Moscow.
[7][8]Vào ngày 17 tháng 9 năm 2019, cuốn hồi ký Permanent Record của anh đã được xuất bản.
[9] Vào ngày đầu tiên xuất bản của cuốn sách, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đệ đơn kiện dân sự chống lại Snowden về việc xuất bản hồi ký của anh, với cáo buộc Snowden đã vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ đã ký với chính phủ liên bang Hoa Kỳ.
[10] Cựu phóng viên an ninh quốc gia
The Guardian Ewen MacAskill gọi vụ kiện dân sự là "sai lầm lớn", lưu ý rằng "lệnh cấm sách
Spycatcher của Anh 30 năm trước đã tạo ra nhu cầu rất lớn".
[11][12] Cuốn hồi ký được liệt kê là số 1 trong danh sách tác phẩm bán chạy nhất của Amazon cùng ngày.
[13] Trong một cuộc phỏng vấn với
Amy Goodman trên
Democracy Now! vào ngày 26 tháng 9 năm 2019, Snowden làm rõ rằng anh ta coi mình là "người thổi còi" (whistler) trái ngược với "người tiết lộ" (leaker) khi anh ta coi "một leaker chỉ phân phối thông tin vì lợi ích cá nhân".
[14]